Vlaams minister van onderwijs Hilde Crevits en Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen lanceren samen met het Vlaams Instituut Gezond Leven een gids met nieuwe, concrete richtlijnen voor gezonde broodjes op school. 7 op de 10 secundaire scholen bieden belegde broodjes of boterhammen aan, in basisscholen is dat 1 op de 10. De nieuwe gids geeft een aantal tips om stapsgewijs en in samenwerking met het schoolteam, ouders en leerlingen een evenwichtig broodjesaanbod samen te stellen.
De afgelopen jaren werden al verschillende maatregelen genomen om het drank- en eetaanbod op scholen gezonder en gevarieerder te maken. Zo werd een engagementsverklaring afgesloten om tot een evenwichtiger dranken- en tussendoortjesbeleid te komen. Er werden ook richtlijnen opgemaakt om een evenwichtige maaltijd samen te stellen en meer aandacht te hebben voor groenten en fruit. Die maatregelen werken ook. 85% van de basisscholen biedt geen gezoete melk- en sojadranken meer aan en meer dan 70% van de secundaire scholen biedt niet langer gesuikerde frisdranken aan. Samen met de verschillende partners slagen de scholen er duidelijk in om stapsgewijs het aanbod evenwichtiger te maken.
Gezonde broodjes
Uit een bevraging van het Vlaams Instituut Gezond Leven blijkt dat bijna 7 op de 10 secundaire scholen belegde broodjes of boterhammen aanbiedt. Positief is dat meer dan 9 op de 10 van die scholen ook groenten voorziet bij de belegde broodjes. En 3 op de 4 biedt bruin of grijs brood aan. Maar het aanbod kan nog gevarieerder. Daarom werd nu in overleg met Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits, Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen en het Vlaams Instituut Gezond Leven een nieuwe gids samengesteld met concrete tips voor een gezonder en gevarieerder broodjesaanbod. De gids is een stappenplan om het aanbod geleidelijk aan en in overleg met ouders, leerlingen en het schoolteam aan te passen. Deze nieuwe richtlijnen zijn gebaseerd op de voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Dit gebeurde in opdracht van ministers Jo Vandeurzen en Hilde Crevits en met advies van onderwijspartners, individuele scholen, vertegenwoordigers voor ouders en scholieren, een aantal cateraars en de Unie van Belgische Cateraars, NICE, een aantal voedingsproducenten, FEVIA Vlaanderen en diëtisten.
4 stappen om tot een gezond broodjesaanbod te komen
De gids bevat een stappenplan om tot een gezond en meer gevarieerd broodjesaanbod te komen. De eerste stap is het huidige aanbod in kaart brengen. Met checklists die in de gids verwerkt zijn, kunnen de scholen aan de slag. Zo wordt snel duidelijk of er bijvoorbeeld voldoende volkorenbrood of tarwe gebruikt wordt, er voldoende fruit en groenten in het aanbod zitten en er bijvoorbeeld ook kip of kalkoen in het aanbod zitten. De tweede stap is het huidige aanbod vergelijken met de aanbevelingen. De derde stap is het effectief stapsgewijs aanpassen van het aanbod. De vierde en laatste stap is het voedingsbeleid van de school ook aan bod laten komen in de klas.
Pak een volkorenbroodje, varieer, neem wat groentjes en smeren maar!
Het ideale broodje bestaat uit een bruin broodje of 2 sneden brood, een laagje minarine of mayonaise, 1 soort beleg en 50 tot 100 gram groenten. Het is vooral van belang dat er voldoende variatie mogelijk is. Zo kan je margarine wel eens afwisselen met boter. “Volkoren is de standaard”, zegt Loes Neven, senior stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. “Dat hoeft niet per se brood te zijn, ook volkoren wraps, pasta, rijst, couscous of quinoa behoren tot de mogelijkheden.”
Er zijn veel mogelijkheden om met beleg te variëren: een broodje met gegrilde paprika en pompoenspread bijvoorbeeld of mozzarella, kerstomaatjes en pesto of gebakken kip, rucola en noten. De gids staat boordevol inspiratie om alternatieve versies te maken van klassiekers als een broodje smos of martino. Bij voorkeur zit er ook dagelijks een broodje met plantaardig beleg in het aanbod. Hiermee kan de school tegemoetkomen aan leerlingen die geen of minder vlees willen eten.
Groenten blijven onontbeerlijk in een gezonde broodjeslunch. Een saladbar of een stevige groentesoep zijn een goed alternatief of mooie aanvulling om leerlingen te motiveren om meer en gevarieerd groenten te eten. Ook voor vis, vlees of gevogelte zijn de mogelijkheden eindeloos. Reepjes gebakken kip, gekookte zalm, sardientjes in blik, vers gehakt en rosbief krijgen de voorkeur op bereide vleeswaren op basis van rood vlees zoals salami of ham.
Maak de gezonde keuze aantrekkelijk
Een gevarieerd aanbod broodjes voorzien is maar één deel van het verhaal. Ook de inrichting van de refter, het prijsbeleid en de presentatie van broodjes spelen een belangrijke rol in het maken van de gezonde keuze. Ook hiervoor staan een aantal tips in de gids.
Aanpassen zonder weerstand
Het belangrijkste advies van de gids is echter: ga niet te drastisch te werk, pas het aanbod stap voor stap en in overleg met het schoolteam, keukenpersoneel, ouders en leerlingen aan.
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Op school moedigen we leerlingen aan om gezond te leven. Dat betekent voldoende bewegen en gezond eten. Om scholen en leerlingen te inspireren zijn er al richtlijnen voor warme schoolmaaltijden en gezonde dranken en tussendoortjes. Nu komt daar ook een gids bij voor het broodjesaanbod. Het gaat om concrete tips om stapsgewijs en in overleg met het schoolteam, keukenpersoneel, ouders en leerlingen het aanbod uit te breiden en voldoende variatie te voorzien.”
Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen: “Jong geleerd is oud gedaan. Met de overkoepelende Vlaamse gezondheidsdoelstelling ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025’ richten we ons daarom ook nadrukkelijk tot scholen. Dat loont, want goede voorbeelden trekken. We slaagden er al in om het frisdrankverbruik in de scholen terug te dringen en met deze focus op gezondere broodjes geven we een nieuwe impuls aan Gezonde Scholen.”
De gids kan via deze link geraadpleegd worden: https://www.gezondleven.be/files/onderwijs/Richtlijnen-voor-een-gezonde-broodjeslunch-op-school.pdf
