nl
fr

Het eerste rapport omtrent de fysieke activiteit van de Belgische jeugd

Het eerste in zijn soort! In november 2016 werd voor de eerste keer het niveau van fysieke activiteit (FA) van de Belgische jeugd op een systematische wijze beoordeeld met als doelstelling een overzicht te bekomen dat vergelijkbaar is met dat van 37 andere landen. Tegelijk werden andere gezondheidsgedragingen (bijv. sedentariteit), gezondheidsuitkomsten (bijv. obesitas) en de determinanten van FA en gezondheid (bijv. familiale en structurele omgeving) geëvalueerd.

Dit rapport (1) presenteert niet alleen een stand van zaken maar is ook bedoeld als basis voor publieke en politieke discussie en als startpunt voor het identificeren van nieuwe mogelijkheden voor het Belgische onderzoeksveld.

Ontstaan en actoren: Het rapport is een initiatief van “Active Healthy Kids Belgium”, dat deel uitmaakt van het netwerk “Active Healthy Kids Global Alliance” (38 landen op 6 continenten). De doelstelling van het netwerk is om kennis te delen via rapporten en FA bij jongeren wereldwijd te stimuleren.

Dit rapport werd geproduceerd door een groep van onderzoekers van 3 Belgische universiteiten (KU Leuven, Universiteit van Gent en Universiteit van Luik) en het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV-ISP), in consensus met een klankbordgroep met vertegenwoordigers uit het veld van lichamelijke opvoeding, sport, onderwijs, voeding etc.

De methodologie: In dit rapport werd een beoordeling gegeven voor 11 indicatoren. Deze beoordelingen zijn tot stand gekomen na analyse van de meest recente nationale en regionale gegevens op het gebied van FA en gezondheid zoals de Voedselconsumptiepeiling (WIV-ISP 2014), de studie Health Behaviour School-aged Children (HBSC 2014), en enkele andere, voornamelijk Vlaamse studies (waar meer gegevens beschikbaar zijn). Elke indicator kreeg een score toegediend van A tot F, in functie van het % kinderen dat de internationale richtlijnen haalt.

(A = 100-81%; B = 61-80%; C = 41-60%; D = 21- 40%;
F = 20- 0%; INC = Incomplete Data/we beschikken over te weinig valide Belgische gegevens)

Naast het algemene cijfer kon ook een min (-) of plus (+) worden toegevoegd op basis van de aan- of afwezigheid van substantiële verschillen (≥5%) tussen geslachten, regio’s (Vlaanderen versus Wallonië), of sociaaleconomische status (SES).

De resultaten: Onderstaand overzicht maakt duidelijk dat, wat betreft de onderzochte variabelen, de huidige stand van zaken voor de Belgische jeugd verre van optimaal is. Bovendien konden verschillende indicatoren niet voldoende objectief geëvalueerd worden. 

Fysieke activiteit

  1. Totale fysieke activiteit. Score = F+
  2. Georganiseerde sportparticipatie. Score = C-
  3. Actief spel. Score = C+
  4. Actief transport. Score = C-

 

Gerelateerde gezondheidsgedragingen

  1. Sedentair gedrag. Score D-                         
  2. Eetgedrag. Score  = INC

Gezondheid

  1. Gewicht. Score = D

Invloeden op fysieke activiteit en gezondheid

  1. Familie en vrienden (aanmoediging, voorbeeldfunctie). Score = INC
  2. School (lesuren lichamelijke opvoeding). Score = B-
  3. Gebouwde omgeving (omgeving die FA stimuleert). Score = INC
  4. Overheid. Score = C+

Uitleg: De indicator “totale fysieke activiteit” scoort F+ omdat maximum 20% van de jongeren de internationale richtlijn van ≥60 minuten matige tot zware fysieke activiteit per dag halen (Voedselconsumptiepeiling 2014). Het teken + geeft aan dat er een merkbaar verschil tussen de jongste leeftijdsgroep (3 tot 5 jaar), waarbij 96% de internationale beweegnorm haalt (minstens 180 minuten per dag fysiek actief zijn, ongeacht de intensiteit), en lagere schoolkinderen of adolescenten (respectievelijk 7 en 2%). Kinderen en adolescenten tussen 6 en 18 jaar moeten minstens 60 minuten per dag matig tot intens fysiek actief zijn. 

Het rapport stelt de volgende strategische aanbevelingen voor:

  • Een brede school benadering welke het mogelijk maakt om te bewegen voor, tijdens, en na schooltijd, inclusief kwalitatieve lesuren lichamelijke opvoeding, het aanbieden van beweegvriendelijke speelplaatsen, het aanmoedigen van actief transport van en naar school, en de organisatie van beweegpauzes en van fysieke activiteiten tijdens schoolpauzes en na schooltijd.
  • Het ondersteunen van sportclubs om deelnamekansen voor meisjes en kansarme jongeren te vergroten.
  • Het creëren van een veilige en aantrekkelijke gebouwde omgeving om ongestructureerde fysieke activiteit zoals actief spel en actief transport te bevorderen. 
  • Een systematische monitoring van fysieke activiteit, sedentair gedrag en eetgedrag op nationaal niveau om beleidsmakers en zorgverleners te voorzien van actuele informatie.

Voor de Belgische resultaten, klik hier

(1) Wijtzes, A., Verloigne, M., Mouton, A., Cloes, M., De Ridder, K., Cardon, G., Seghers, J. (2016). Results From Belgium’s 2016 Report Card on Physical Activity for Children and Youth. Journal of Physical Activity & Health, 13 (11 (Suppl 2)), S95-S103.

Voor het wetenschappelijk artikel, klik hier.  

Voor de korte versie van de brochure

Voor de lange versie van de brochure